Canan Murtezaoğlu

İktidarın hedefi toplumu serseme çevirip umudu kırmaktır, oyuna gelmeyelim diye yazdığım bir not cümlesini, şöyle sürdürmüşüm: Gücün, laik Cumhuriyet değerlerine

2020 yılının notlarına geçmeden önce yine bir bellek tazelemesi yapalım. Tarih 9 Eylül 1922… Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, İzmir’in alınışı

Nutuk okuyan herkes, Mustafa Kemal Atatürk’ün sadece dış düşmanlarla mücadele etmediğini, içerideki sözlü ve fiilî mücadelenin/hıyanetin de bir o kadar

Yunan ordusu İkinci İnönü Savaşı’ndan sonra genel seferberlik yapmış olduğundan; “insan, tüfek, makinalı tüfek ve top sayısı bakımından ordumuzdan önemli

İç ayaklanmalar ve savaş işleri için kuvvetli atlı örgütlere ihtiyaç olduğunu bilen Mustafa Kemal Paşa, bu örgütü kurmak için İçişleri

İstanbul’un işgalini (16 Mart 1920) “vatansever ve yiğit kişi” olarak tanımladığı Manastırlı Hamdi Efendi’den öğrenen Mustafa Kemal Paşa şöyle diyecektir:

Lâyık olma, yaraşma, yaraşırlık, uygunluk, yeterlilik ve yetenek gibi anlamlar içeren “liyakat” kelimesi, siyaset meydanının gündeminde. Başbakanlık, bakanlık yapmış kişiler

Son günlerde basında iki konunun sürekli öne çıktığını görüyoruz. Biri; bir cemaat şeyhinin, Sakarya’da bir camide Vehhabi bir şeyhin vaaz

İnsanın kendisine, ailesine, içinde yaşadığı topluma ve vatanına sahip çıkması, insan olabilmesinin gereğidir. Hele bir de size oy verenlerin hakkı

İktidar hırsı Saray saltanatı ile birleşince, vatana ihanet de -ama öyle ama böyle- bir şekilde kaçınılmaz olabiliyor. Yüz yıl öncenin

Nutuk okuyanlar şunu bilirler ki, her sayfası ayrıntılarla doludur. Neden? Bir vatandaş okuması yaparak diyebiliriz ki, bunun tek nedeni var:

23 Nisan 1920’de Meclis açıldığında, Mustafa Kemal Paşa, “izlenilmesini ve uygulanmasını doğru bulduğu” düşüncelerini açıklar. Bunun başında; “Türkiye’nin, Türk milletinin izlemesi gereken siyasî ilke” gelmektedir.

“Bilmece Refet Paşa” başlıklı yazılarımızı sürdürürken o günlerin bağlantılı siyasi olaylarına da yer yer değinmekteyiz. Konya’da 2. Ordu Müfettişi iken

Ramazan Bayramı, siyasî partilerde yoğun olarak yaşandı; İstanbul-Ankara arasında mekik dokundu. Bayramlaşmalar hem parti içinde üyelerle hem de partiler arasında

Atatürk şöyle der: “Adalet dilenmekle ve kendine acındırmakla millet işleri, devlet işleri görülemez; millet ve devlet bağımsızlığı sağlanamaz…” Bu sözlerinin

İstanbul’un, 16 Mart’ta İtilâf Devletleri tarafından fiilen işgali üzerine Mustafa Kemal Paşa; Valilere, komutanlara ve Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti

Emperyalizm ya da yayılmacılık “bir devletin veya ulusun başka devlet veya uluslar üzerinde kendi çıkarları doğrultusunda etkide bulunmaya çalışması” olarak

Sivas Kongresi’nde “Manda” görüşmeleri sürerken İsmail Fazıl Paşa,  “yanlış anlaşılmaya yol açtığı” gerekçesiyle tartışılan Rapor’un geri çekilmesini istemişti (Bilmece Refet

16. Kolordu Komutanlığı’na atanan Mustafa Kemal Paşa 27 Mart’ta Diyarbakır’da göreve başlamıştı.  “Cercip sularını salla geçen ve yoluna bozuk düzen

Fransız tarihçisi Larcher, I. Dünya Harbi’ni Türkler için beş safha olarak belirtmiştir. Ocak 1916-Ekim 1916 bu safhaların üçüncüsüdür. Bu üçüncü

İzmit Tümen Komutan Vekili’nden 9 ve 10 Ocak’ta gelen iki telgrafa göre -duyulanlara dayanılarak- iki çatışmadan sonra Yahya Kaptan öldürülerek ele

Sitemizin ana amacının Cumhuriyet tarihi ile günümüz arasında bağ kurmak olduğunu biliyorsunuz. Çeşitli dönemleri bu bağlamda irdeliyor ve kalemimiz döndüğünce

Türk milleti olarak Mustafa Kemal Atatürk’ü anlayabildik mi? Anlayabilenler anlatabildiler mi? Atatürk’ü gerçekten anlamış ve de anlatmış olsaydık bugün nasıl

“Mustafa Kemal Paşa’nın Rahip Frew’a mektubu” başlıklı yazımızda, mektubun son satırlarındaki “din adamı olarak siyaset manevralarında, özellikle öldürüşmeye varacak durumlarda

Atatürk tarafından tarih sırasına göre okunan, Sait Molla’ya ait 12 adet mektubu sitemizde çeşitli başlıklarda paylaştık. Atatürk bu ihanet ve

“Ulusal Örgütlere karşı görüşte bulunanları, memleket ve millet düşmanı” saymayan Ali Rıza Paşa hükümeti, Ulusal Örgütlerin varlığını da gereksiz görmektedir.

2002’de parlamenter sistem yürürlükte iken kurulan ve iktidar olan siyasî parti, 2017 Referandumu ile yeni bir sistem içinde hükümet etmeye

Bu başlık altındaki birinci yazımızı; Refet Bey’in salık vermesiyle, Mustafa Kemal Paşa’nın Genelkurmay Başkanı Cevat Paşa’ya yazması sonucunda Samsun mutasarrıfı

Atatürk, yer yer şu cümleyi kurar Nutuk’ta: “Efendiler, gereksiz gibi görülebilen bu açıklamalar, ileriki senelere ve olaylara ilişkin birtakım karanlık

Atatürk’ün Nutuk’ta, “Ekim 1919’da önemli iç olaylar” başlığı altında verdiği bilgiler, bağımsızlık için verilen mücadelenin sadece çok yönlü olduğunu anlatmaz;

Ulusal Güçlerin İstanbul Örgütü, Meb’usların İstanbul’da toplanmasında bir sakınca ve tehlike görmez ve Mustafa Kemal Paşa’ya da “barış yapılana kadar

1919’un Ekim günleri… Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının Salih Paşa ile Amasya’da buluşmak üzere Sivas’tan ayrılmaları üzerine gelişen “Şeyh Recep

İnsan, her yeni yıla umutla girer; iyi ve güzeli dilemekten hiç usanmaz; bir önceki yıl için de dilemiştir, bir sonraki

Atatürk; “Başkumandan Vekili her hareketinde bir ordu mahvederdi; Sarıkamış’ta olduğu gibi…” demiştir, “hâkimiyet düşkünü, maceraperest biri” olarak nitelendirdiği Enver Paşa

Başlık, ilk yazımızda da açıkladığımız gibi, Prof. Dr. Bingür Sönmez ve Reyhan Yıldız’ın Sarıkamış Harekâtı’nı anlattıkları kapsamlı çalışmanın adıdır. Genç

Yılın her ayı içinde “önemli gün ve haftalar” başlığı altında onlarca etkinlik yapılıyor, bildiriler yayınlanıyor, sorunlara dikkat çekiliyor. Örneğin Aralık

Birkaç gün önce, “insanoğlu güneşe dokundu” haberleri yer aldı medyada.  NASA’nın Parker Solar Probe adlı uzay aracı güneşe en çok

Temsilci Kurul, Ali Rıza Paşa, “Hükûmet bildirisinin anlamsızlığına ve içindeki düşüncelerin yanlışlığına bakmadan” yeni hükûmete destek olmaya karar verir. Atatürk

Atatürk, “Padişah köleliği ile elde edilen iktidar, iktidarsızlık örneğidir” sözlerini söylediğinde, kurduğu devletteki işleyişin yüz yıl sonrasına da işaret edeceğini

Ali Rıza Paşa hükümeti beşinci günündedir.* Atatürk şöyle der Nutuk’ta: “Hâlâ anlaşamıyoruz. Memleketin, İstanbul ile olan resmî haberleşme ve ilişkileri

Tarih 2 Ekim 1919. Ferit Paşa hükümeti düşmüştür. Ali Rıza Paşa yeni hükümeti kurmakla görevlendirilir. Mustafa Kemal Paşa, bu gelişmeyi

Atatürk; “gelecek kuşakların ders almasını ve uyanmasını sağlayacak nitelikte” gördüğü birçok konuya ayrıntılarıyla değinmiştir Nutuk’ta. Bunların içinde, İngiliz Muhipler Cemiyeti’nin

Mustafa Kemal Paşa, sekiz buçuk saat telgraf başında kalarak Ferit Paşa hükümetinin düşürülmesi gerektiğini tüm yönleriyle açıklamıştır, Selanik günlerinden tanıdığı

New York’taki Türkevi açılışının yankıları çok yönlü sürüyor. Bazı gazeteciler; neden açılışta ABD’de yaşayan Nobel Kimya ödüllü Aziz Sancar yoktu

Temmuz 1915, Esat Paşa ve Kurmay Başkanı Fahrettin (Altay) Bey’in Mustafa Kemal’i 19. Tümen Karargâhı’nda ziyaretiyle sonlanmış, Esat Paşa, Çanakkale’deki

“Mustafa Kemal Paşa daha Samsun’a çıkmadan önce Fethi (Okyar) Bey aracılığıyla bir gizli örgütün kuruluş çalışmalarından haberdar edilmiştir. Ancak bunun

Lozan’ın mimarı İsmet İnönü’nün, cebinden çıkardığı ajanda tipinde küçük defterlere kısa notlar halinde bir şeyler yazdığı ailesi ve çevresi tarafından

Atatürk’ün hayatını, “Fikrimizin Rehberi” adlı hacimli eseriyle okuyucuya sunan değerli yazar Erol Mütercimler, kitabın “Mustafa Kemal Amasya’da” bölümünde çok önemli

Sivas’a gelen Mustafa Kemal, Elazığ’a geçmek üzere Sivas’ta bulunan Ali Galip Bey’i Kolordu Kumandanlık Dairesi’ne çağırır ve şöyle der: “…

Haziran 1915… Çanakkale savaşları sürmektedir… Mustafa Kemal’in ifadesiyle, Arıburnu cephesinde düşmanın taarruz ettiği siperler; “7-8 metrodan, 10 ilâ 12 metroya

28 yıl önce bugün, yazar, ozan ve düşünürlerimizin diri diri yakılışına tanık olmuş; bir Ortaçağ engizisyon sahnesini izler gibi izlemiştik

16 Mayıs 1919… Mustafa Kemal, ailesine de veda ettikten sonra Kızkulesi açığında demir atmış olan Bandırma vapuruna gider.* Rauf Bey

Atatürk’ün mahalle ve çocukluk arkadaşı Asaf İlbay, anılarında onun çok küçük yaşta bile kişilikli bir çocuk olduğundan bahsetmiştir. O günlerin

2015 yılı, ülkemizde dört ay ara ile iki genel seçimin yaşandığı yıldır. Haziran’daki ilk seçimde mevcut iktidar Meclis çoğunluğunu kaybetmiştir.

Mustafa Kemal, İstanbul’dan Samsun’a, Ordu Müfettişliği görevi ile gidecektir. Bu yetkiyi kendisine veren, Damat Ferit Paşa hükümetidir. Bu görev neden

Ekim 1917… Sultan Reşad (V. Mehmed) Almanya İmparatoru’un genel karargâhına davet edilir. Ancak bu ziyareti yapabilecek durumda değildir. Onun yerine

Batı’nın, Anadolu’da başlattığı misyonerlik çalışmalarının asıl amacı Anadolu’yu hakimiyet altına almak düşüncesi miydi? Öyle idiyse, Mustafa Kemal Atatürk’ün, ordu ve

19. yüzyılın ikinci yarısında, Avustralya ve Amerika’da, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle başlayan işçi hareketleri zamanla gelişir ve neticede 8

“Efendiler, şimdi sırası gelmişken saygıdeğer ulusuma şunu öğütlerim ki: Bağrında yetiştirerek başının üstüne kadar çıkaracağı adamların kanındaki, vicdanındaki öz mayayı,

İngiliz Muhipler Cemiyeti’nin sözde lideri Sait Molla’nın Rahip Frew’a gönderdiği, buram buram ihanet ve maddiyet kokan mektuplarından ilk ikisini daha

Babıali yani İstanbul basınını; “Küçük muhbirinden büyük muhabir, büyük muharririnden kalpazan, başmuharririnden hain, musahhihinden vatanperver, dâhi şairinden lafazan, üç mısraı

Gerçek bir öncünün yol haritası, daima şu iki temel öğeyi içerir: “gerçek ülkü için hedefe yürümek ve aldatmamak”. Bu, peygamberler

İstanbul’un fiilen işgaline yirmi gün kala Mustafa Kemal, yaşanan gelişmeler nedeniyle şöyle diyecektir. “Biz elbette işi böyle bir kaderciliğe bırakamazdık.

İmparatorlukların çöktüğü, kan ve gözyaşının hiç eksilmediği, siyasi iştahların “gemi azıya aldığı” yani git gide azgınlaştığı zamanlardı 20. yüzyılın ilk

“Atatürk’e göre bizde olması gereken sistem, ne kapitalist ne de komünist sistemdi.”* Erken gençlik yıllarından beri bağımsızlık, devletin yapısı, yönetimi

“…durum hakkında onlara danış”* cümlesi vardır 1920 Meclisi’nin kürsüsünün arkasında ve gümüş harflerle yazılmıştır. Bu ifade, o günkü Meclis’in çalışmalarına

Anadolu’da ayaklanmalar sona ermiş, eşkıya çeteleri ortadan kaldırılarak kuvvetli bir ordu kurulmuş ve I. İnönü Zaferi kazanılmıştır. Tarih 25 Ocak

«Kimi ölüler bize ne kadar yakın; yaşayanların birçoğu ne kadar da ölü…» demişti Uğur Mumcu! «Her memurum için, çoluk çocuğu

Yüz yıl önce 20 Ocak 1921 günü, ilk “Büyük Millet Meclisi” nin, ilk Anayasa’sının yani Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nun kabul edildiği

“Geçmişini hatırlamayanlar onu tekrar yaşamaya mahkûmdur!..” demiş İspanyol asıllı Amerikalı filozof, şair ve yazar George Santayana. Yeni yıla girmenin rehaveti