Cumhuriyet’in mihenk taşları: Üç büyük devrim yasası
Sadece bağımsızlığı kazanmakla her şeyin bitmediğini bilen Atatürk, 3 Mart 1924 tarihinde üç büyük devrim yasasını TBMM’de kabul ettirmiştir. Bunlar; “Tevhidi Tedrisat Yasası” (eğitimde birlik), “Halifeliğin Kaldırılması” (saltanatın), “Şeriye ve Evkaf Bakanlığı” nın kaldırılması (dine dayalı devlet yönetimi) yasalarıdır.
İlk olarak 1 Kasım 1922’ de iki başlılığa son verilir. Alınan bir kararla önce saltanat (siyaset) makamı Halifelik (hilafet) makamından ayrılır. 3 Kasım 1922’de de saltanat tamamen kaldırılır. Padişahın, tüm Müslüman milletlere önderlik etme görevine son verilir. Zaten padişah, fiiliyatta böyle bir görevi hiçbir zaman tam manasıyla uygulama alanı da bulamamıştır. Atatürk bu üç devrim yasasının ne anlama geldiğini NUTUK’ta şöyle açıklar:
“Bu yasalarla; Türkiye Cumhuriyeti’nde, halkın işleriyle ilgili yasaları yapmaya ve yürütmeye yalnız TBMM ve onun kurduğu hükûmetin yetkili olduğu saptandı; Şeriye ve Evkaf Bakanlığı kaldırıldı. Türkiye içindeki bütün bilim ve öğretim kurumları, bütün medreseler Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlandı. Halife görevinden alındı ve halifelik makamı kaldırıldı.”
Böylece Cumhuriyet’in, özellikle laik nitelikleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Uydurulmuş şeriat kurallarını esas alan eğitim sistemi tarihe karışmış, bunun yerine akla ve bilime dayalı, çağdaş ve ulusal bir eğitim sistemi getirilmiştir. Ancak bu sistem 1945’li yıllardan itibaren iktidara gelenler tarafından zayıflatılmış, günümüzde ise “din” kurallarını esas alan bir eğitim sistemi büyük ölçüde hayata geçirilmiştir.
Üç büyük devrim yasasının zayıflatılması, cemaatlerin, özellikle de Fetullahçı Terör Örgütü-FETÖ ya da Paralel Devlet Yapılanması-PDY olarak bilinen Gülen cemaatinin devlet kurum ve kuruluşlarına sızmasına, 2016 yılı geldiğinde ise Türk ordusuna ciddi bir darbe girişiminde bulunulmasına yol açmıştır. Her ne kadar darbe bastırılmışsa da tehlike hâlâ geçmiş değildir. Zira bu kez de devlet kadrolarına başka cemaatlerin sızdığına dair iddialar bulunmaktadır. (basın) Ayrıca Türkiye’de parlamenter sistem de değişmiş ve TBMM işlevsizleştirilmiştir.
Son söz: 98 yıl önce hayata geçirilen üç büyük devrim yasası Modern Türkiye’nin mihenk taşlarıdır… Birinin bile zayıflaması Cumhuriyet’in bekası adına ciddi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle çok iyi korunmalı ve sahip çıkılmalıdır.
Tülay Hergünlü – SMMM
